Jest to najczęstszy nowotwór przewodu pokarmowego niezależnie od płci. Rocznie w Polsce rozpoznaje się go u ponad 10.000 osób. Powolny rozwój raka jelita grubego od stadium gruczolaka do raka pozwala na wykrycie nowotworu w stadium przedinwazyjnym (gruczolaki, wczesne raki), gdzie leczenie endoskopowe jest wystarczające. W przypadkach bardziej zaawansowanych konieczne jest leczenie chirurgiczne, często skojarzone z radioterapią i chemioterapią.

Rokowanie w raku jelita grubego zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz zastosowania odpowiedniego sposobu leczenia. W przypadku zmiany ograniczonej do błony śluzowej i podśluzowej (pT1N0) przeżycia pięcioletnie chorych przekraczają 90%. W przypadku bardziej zaawansowanych guzów przy braku przerzutów do węzłów chłonnych ponad 70% chorych przeżywa 5 i więcej lat. Rokowanie to pogarsza się wraz z naturalną progresją choroby co nie oznacza, że raka nie można i nie należy leczyć w stadiach bardziej zaawansowanych. Rozwój chirurgii, chemioterapii i radioterapii sprawił, że jesteśmy w stanie zaoferować pomoc Pacjentowi w stadiach choroby, które jeszcze kilka lat temu były poza zasięgiem pomocy lekarskiej.

Podstawą leczenia raka jelita grubego jest wycięcie ogniska pierwotnego. W zależności od stadia zaawansowania, wycięcie guza może odbywać się z dostępu endoskopowego (bez konieczności otwarcia jamy brzusznej i wycięcia fragmentu jelita grubego) lub tradycyjnej resekcji chirurgicznej z wycięciem fragmentu jelita wraz guzem oraz okolicznymi węzłami chłonnymi. Często w przypadku większego zaawansowania nowotworu przed lub po zabiegu włączana jest chemioterapia. W przypadku dużych guzów odbytnicy przed zabiegiem operacyjnym stosujemy radioterapię, która ma na celu zmniejszenie wielkości guza. Jak widać leczenie raka jelita grubego jest skomplikowane i wymaga wspólnego działania doświadczonych chirurgów, lekarzy specjalizujących się w endoskopowym wycinaniu nowotworów, radioterapeutów oraz onkologów klinicznych. Bez tego współdziałania rokowanie w raku jelita grubego zdecydowanie pogarsza się.

Leczenie endoskopowe nowotworów jelita grubego możliwe jest w przypadku zmian ograniczonych do błony śluzowej i podśluzowej jelita grubego tzn. wczesnego raka jelita grubego. Zmiany te, najczęściej bezobjawowe, wykrywane są podczas przesiewowej kolonoskopii. Wczesny rak to niekoniecznie mała zmiana. Zdarzają się polipy kilkunastocentymetrowe z powodzeniem leczone endoskopowo w naszym ośrodku. To co dyskwalifikuje Pacjenta z metody endoskopowej jest głębokie naciekanie nowotworów w ścianę jelita. Jest to często widoczne na badaniach obrazowych (TK, MRI) oraz świadczą o tym pewne cechy endoskopowe polipa/guza, które można ocenić podczas kolonoskopii. Stąd zdarza się nam zapraszać Pacjentów chcących się u nas leczyć endoskopowo na wstępną ocenę guza w kolonoskopii przed podjęciem ostatecznej decyzji o kwalifikacji do leczenia endoskopowego. Ostateczna diagnoza oceniająca stopień zaawansowania choroby nowotworowej jest zawsze stawiana na podstawie oceny histopatologicznej usuniętego guza. W przypadku niekorzystnych cech takich jak naciekanie naczyń krwionośnych, niski stopień zróżnicowania, głębokie naciekanie warstwy podśluzowej i innych zalecane jest rozszerzenie leczenia o resekcję chirurgiczną

Leczenie endoskopowe wczesnych nowotworów jelita grubego (gruczolaków oraz wczesnego raka jelita grubego) jest skuteczne i wystarczające. W przypadku raka jelita grubego leczonego miejscowo kluczem do sukcesu jest usunięcie zmiany w jednym kawałku (tzw resekcja en block). W przypadku zmian średnicy powyżej 20 mm nie jest to z reguły możliwe za pomocą tradycyjnych technik endoskopowych z użyciem pętli.
Technika ESD (ang. Endoscopic submucosal dissection) polega na rozwarstwieniu ściany jelita za pomocą dedykowanego noża endoskopowego co umożliwia usunięcie dowolnej wielkości fragmentu błony śluzowej objętej naciekiem nowotworowym w jednym fragmencie. Technika ta narodziła się w Japonii gdzie weszła do rutynowej praktyki w leczeniu nowotworów przełyku, żołądka i jelita grubego w latach 90tych XX wieku.

Chcąc skutecznie leczyć polipy przewodu pokarmowego należy mieć możliwość zastosowania wszystkich sposobów resekcji endoskopowej. Dzięki temu Pacjent ma możliwość skorzystania z optymalnego sposobu leczenia wczesnego nowotworu. Należy jednak pamiętać, że technika ESD, szczególnie w obrębie jelita grubego jest trudna i nie pozbawiona ryzyka powikłań. Odpowiednie szkolenie przed rozpoczęciem wykonywania tego typu zabiegów jest kluczowe dla zapewnienia odpowiednich wyników i bezpieczeństwa chorego.

Operacja raka jelita grubego nie zawsze wiąże się z koniecznością wyłaniania stomii. Ryzyko to rośnie w przypadku raka odbytnicy. Stomia jest konieczna jeśli nowotwór znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie zwieraczy. Wyłaniamy ją również w przypadku dużego ryzyka niepowodzenia gojenia zespolenia np. przy licznych chorobach współistniejących, objawach zatkania jelita przez guz nowotworowy i innych sytuacjach, których przed operacją nie jesteśmy w stanie przewidzieć. W części przypadków możliwe jest późniejsze operacyjne odtworzenie ciągłości przewodu pokarmowego.

Podsumowując – operacja raka jelita grubego najczęściej nie wiąże się z koniecznością wyłaniania stomii, ale zawsze należy brać to pod uwagę. Podczas konsultacji przedoperacyjnej problem ten powinien być dokładnie przedyskutowany z chirurgiem.

Po pierwsze nie panikować. Jedynym sposobem na wykluczenie raka jelita grubego jest badanie endoskopowe – kolonoskopia. W Polsce jest ona zalecana u wszystkich pacjentów po 50 rż. bez objawów chorobowych w ramach bezpłatnych badań przesiewowych (szczegóły na www.pbp.org.pl). W przypadku dodatniego wywiadu rodzinnego granica ta przesunięta jest na 40rż.
W przypadku podejrzenia raka Pacjent, niezależnie od wieku, może zostać skierowany na to badanie przez lekarza POZ. Jest ono wykonywane bezpłatnie w warunkach ambulatoryjnych, również w Szpitalu Specjalistycznym w Brzezinach. Osobiście wykonuję je w Szpitalu w Brzezinach w trybie ambulatoryjnym, oraz w ramach oddziału komercyjnego – badania w znieczuleniu, oraz w przychodni Salve przy ul. Łagiewnickiej w Łodzi.

W przypadku wątpliwości warto przed badaniem skonsultować swoje objawy ze specjalistą zajmującym się na co dzień diagnostyką oraz leczeniem raka jelita grubego. Konsultacje ze mną możliwe do umówienia za pośrednictwem portalu znanylekarz.pl, oraz pod numerami telefonów: 46 880 40 28  (Brzeziny); lub Salve+42 25464 59.

Z uwagi na odległe terminy, w przypadku pierwszej konsultacji onkologicznej proszę o bezpośredni kontakt mailowy celem umówienia możliwie najszybszego terminu:

kontakt@michalspychalski.pl